Turizam kao uslužna djelatnost

Turizam je složen sistem, tj. skup raznih privrednih i neprivrednih djelatnosti koje sve zajedno učestvuju u podmirivanju potreba turista, pa zbog složenosti turizma kao djelatnosti nije jednostavno određivanje karaktera rada u ovoj djelatnosti. Da bi se ovo precizno utvrdilo, potrebno je utvrditi karakter rada u svim djelatnostima koje ga čine složenim sistemom. Ugostiteljstvo je sastavni deo i relativno najvažniji deo turizma. Ono zadovoljava potrebu turista za smještajem, hranom i pićem. Osnovno pitanje koje treba postaviti u ocjeni karaktera jeste da li je rezultat ljudskog rada u ovoj delatnosti materijalni proizvod ili usluga. Može se reći da je rezultat rada u ugostiteljstvu lična usluga, osim u dijelu pripremanja hrane i točenja pića. Naime, ovdje se kao rezultat ljudskog rada javlja materijalizovani proizvod (npr. od sirovina se sprema jedan obrok, to može biti ručak, ili se od više pića pravi novi napitak - koktel).

Saobraćaj zadovoljava potrebe turista za prevozom, ali pomoću ove djelatnosti transportuju se i određeni proizvodi koji će biti predmet potrošnje u turizmu. Ako se ima u vidu putnički promet (npr. vazdušni, željeznički, drumski), onda se u cjelini radi o ličnoj usluzi (pružanje usluga prevoza), pa se ova djelatnost tretira kao neproizvodna. Trgovina je neproizvodna djelatnost, osim u dijelu gde se vrši priprema, pakovanje i sortiranje proizvoda. Turističke (odnosno putničke) agencije u cjelini predstavljaju djelatnost koja je neproizvodnog karaktera, jer one pružaju ličnu uslugu turistima. To isto vredi i za sve druge djelatnosti, kao što su: komunalna, PTT usluge, zdravstvene ustanove, muzeji, galerije i sl.

Zanatstvo je, takođe, neproizvodna delatnost, tj. pruža usluge, osim onaj njegov dio koji se naziva proizvodno zanatstvo (npr. proizvodnja suvenira, kojom se bave zanatlije).

Turizam, kao složen ekonomski sistem treba biti uravnotežen unutar sebe, a ujedno ne smije gubiti vezu i narušavati proporcije sa sistemom čiji je sastavni dio. Ista logika nastavlja se unutar samog kompleksa turizma, tj. odnosi se na svaku njegovu komponentu (podsistem) od njegove najviše organizacijske forme (privredna oblast) do najniže preduzeće).